چاره‌ای جز تدوین مسئله‌محوری در برنامه هفتم توسعه نداریم/ باید از سیاسی شدن برنامه هفتم توسعه جلوگیری کنیم 

به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، احمد نادری عضو هیئت رئیسه مجلس در سیزدهمین نشست دانشگاه خانه گفت‌وگو که در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، گفت: توسعه از دوران روشنگری آغاز شده است و به گفته غربی‌ها سیری را در زمان و تاریخ مشخص طی کرده است و تمام کشور‌ها در نظام جهانی ناچار به پیروی از آن هستند. 

وی افزود: مقام معظم رهبری چندین سال در سخنرانی‌های خود طی سال‌های گذشته کلمه «پیشرفت» را بکار برده اند و گفته اند که کلمه توسعه مدنظر ما نیست و به ما تحمیل شده و در دانشگاه‌های کشور بازتولید شده و در ذهن‌ها پخش شده است. 

** برنامه‌های توسعه مهم‌ترین گلوگاه‌های سیاستی در نظام سیاست گذاری ما هستند

نادری بیان کرد: منظور از اصطلاح توسعه برای برنامه‌های کشور همان «رشد» و «پیشرفت» است و رویکرد برنامه‌های توسعه مهم‌ترین گلوگاه‌های سیاستی در نظام سیاست گذاری ما هستند و ضرورت و توجه به آن‌ها مهم است؛ چرا که هدایت راهبردی ۵ ساله کشور در دست این برنامه هاست و در ذیل آن‌ها نظام بودجه ریزی کشور هم تحت تاثیر این برنامه‌ها هستند؛ چرا که بودجه‌ها باید متناسب برنامه‌ها تنظیم شوند. 

** از سیاسی شدن برنامه هفتم توسعه به صورت جدی جلوگیری کنیم

عضو هیئت رئیسه مجلس ادامه داد: یک فرض رایجی وجود دارد که برنامه‌های توسعه بیشتر با نگاه اقتصادی نوشته شده است، در صورتی که اصلا اینگونه نیست و بلکه با نگاه سیاسی نوشته شده است؛ بنابراین همین عامل باعث شده تا برنامه‌های توسعه محل توزیع رانت شوند و این موضوع آسیب‌های خاص خود را داشته و دارد؛ بنابراین راهکاری برای رشد اقتصادی نخواهد داشت و به اینصورت چرخه سیاستگذاری ناقص می‌ماند. پس باید در برنامه‌های بعدی این موضوع را اصلاح کنیم و در برنامه‌های توسعه از جنبه اقتصادی پیش برویم و از سیاسی شدن برنامه هفتم توسعه به صورت جدی جلوگیری کنیم.

وی افزود: باید به کمک ۳ ضلع واقعیت‌های اجتماعی، سیاست‌های کلی کشور و نظام و آمایش سرزمین برنامه توسعه را بنویسم و ذیل آن بودجه ریزی کنیم شاید بتوانیم به هدف نزدیک شویم. 

نادری بیان کرد: تحقق برنامه‌ها در خوشبینانه‌ترین حالت بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است که نشان‌دهنده ضعف‌های موجود است و باید آن‌ها را جهت رفع مشکلات شناسایی و آسیب شناسایی کنیم. 

وی گفت: اولین دلیل تحقق کم برنامه ها، شرایط ساختاری نامناسب موثر بر قانون برنامه توسعه کشور است که در این موضوع عملا به محیط داخلی و خارجی توجه‌ای نمی‌کنیم، بلکه شرایط ساختاری تاثیر گذارند که خیلی در برنامه‌های توسعه در نظر گرفته نمی‌شوند و شاهد ضعف جدی در این زمینه هستیم. 

عضو هیئت رئیسه مجلس ادامه داد: دومین علت عدم تحقق برنامه‌ها گرفتار شدن در فرمالیست برنامه نویسی است، در ظاهر گرایی محض گرفتار شده ایم و فناوری و برنامه نویسی سند را خوب می‌نویسیم، اما چه کسی باید آنرا اجرایی کند؟ در صورتی که در برنامه توسعه تمام سیاست‌های کلی نباید ذکر شوند، بلکه باید در چند بند آن‌ها را بنویسیم تا به ما خط دهند. انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست سیاست کلی است و تمام کشور در تحقق آن بسیج شده است و واقعا موفق بوده است، البته به علت اینکه نظام بین المللی مدام در حال تغییر است، اما هنوز کامل نیستیم. 

نادری ادامه داد: برنامه هفتم توسعه دارای ۳۰۰ بند بود که تمام حرف‌های خوب دنیا در آن ذکر شده بود و برنامه توسعه جای نوشتن این موارد نیست، البته خوب است که بتوانیم تمام آن‌ها را اجرایی کنیم، اما باید امکانات را هم در نظر بگیریم. برای تحقق برنامه هفتم توسعه در مجلس باید از تمام موارد بالا که آسیب شناسی شده اند بر حذر باشیم تا در برنامه ۵ سال آینده موفقیت آمیز مسیر را طی کنیم. 

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: مسئله سوم، بحث ضعف پایش در برنامه هاست و آن‌ها را بدون نظارت می‌نویسیم، در صورتی که باید یک شخص آن‌ها را جهت اجرایی انداه بگیرد. 

** ناتوانایی دولت‌ها در تحقق برنامه‌های توسعه کشور 

نادری با بیان اینکه چهارمین عامل عدم تحقق برنامه‌های توسعه کشور در ضعف و ناتوانایی دولت‌ها در اجرای قانون است، تاکید کرد: گاهی اوقات دولت‌ها در نوشتن برنامه‌ها به علت نداشتن اطلاعات شانه خالی می‌کنند یا سلیقه‌ای هستند؛ بنابراین زمانی که این رویکرد وجود داشته باشد اراده‌ای هم موجود نیست. سیاست‌های مشارکتی را در برنامه‌ها دنبال نکرده ایم و مردمی سازی نمی‌کنیم. 

نادری افزود: روسای جمهور فکر می‌کنند که رئیس هستند و در دانشگاه تهران هم روسا همچنین فکری را می‌کردند، در صورتی که بروکراسی مسیر خود را طی می‌کند و همین بوروکراسی مسئله است. 

عضو هیئت رئیسه مجلس افزود: عدم توجه به سیاست‌ها و رویکرد‌های مشارکتی مسئله دیگری در جهت تحقق کم برنامه‌های توسعه است. 

عضو هیئت رئیسه مجلس افزود: ششمین عامل تحقق نیافتن برنامه‌های توسعه، کاستی‌های محتوایی برنامه هاست، به این معنا که اصول و ویژگی‌های لازم برای تدوین قوانین برنامه توسعه را در تدوین برنامه استفاده نمی‌کنیم، باید درابتدا اولویت‌ها را مشخص کنیم و سپس راهکار‌های اجرایی و متولی اجرا و شاخص بندی را مشخص کنیم که در این موارد ضعف داریم. 

عضو هیئت رئیسه مجلس ادامه داد: در تدوین برنامه هفتم توسعه «مسئله محوری» مهم است و راهی جز پیروی از آن وجود ندارد، مسائل باید احصا شوند تا متناسب با آن‌ها برنامه نوشته شود و امیدواریم دولت محترم زودتر لایحه را به مجلس ارائه کنند.

نادری تاکید کرد: منتظر تدوین برنامه هفتم توسعه از سوی دولت هستیم و در این زمینه کمیسیون تلفیق را با حضور ۱۵ نفر شکل داده ایم تا در آن فعالیت‌ها به نتیجه برسند و تمام تلاشمان این است که برنامه هفتم توسعه را تاثیرگذار با نظارت درست در دولت داشته باشیم.